De gemeente heeft over het jaar 2016 een voordelig financieel resultaat gerealiseerd van € 7.193.000. Ten opzichte van de begroting bedraagt het resultaat € 2.418.000 positiever dan begroot.

De onderstaande tabel geeft een beeld van het verloop van het resultaat gedurende het jaar. De tabel maakt zichtbaar dat het saldo van de oorspronkelijke begroting 2016 zich in de loop van het jaar heeft ontwikkeld van een begrote beginstand van € 1,8 mln positief tot een voordelig gerealiseerd eindresultaat van € 7,2 miljoen. Na de vaststelling van de begroting 2016 is de begroting  verschillende malen aangepast door middel van een raadsbesluit. Per saldo bedroegen deze wijzigingen € 3 mln positief. In het jaar 2017 zijn geen raadsbesluiten genomen die betrekking hebben op het begrote resultaat 2016.

De regels 2, 3, en 5 van deze tabel worden hieronder kort toegelicht.
De onder toelichting 2 en 3 genoemde raadsvoorstellen kunt u inzien via de onderstaande link: http://ibabsonline.eu/Kalender.aspx?site=hilversum

Toelichting regel 2 Raadsbesluiten met budgettaire gevolgen

Toelichting regel 3 Raadsbesluiten die per saldo budgettair neutraal zijn
In tabel 3 zijn de raadsbesluiten opgenomen die per saldo geen effect hebben op het eindresultaat, maar op programmaniveau tot financiële verschillen leiden. De hogere uitgaven op de regels a tot en met f worden zichtbaar op de programma’s. De genomen besluiten worden gedekt door onttrekkingen uit reserves, de algemene uitkering, herschikking van middelen en uit het jaarrekeningresultaat 2015.

Toelichting regel 5 Overzicht van en toelichting op de in de jaarstukken verwerkte wijzigingen
Begrotingsafwijkingen moeten door de raad worden geautoriseerd. In de regel zullen begrotingswijzigingen vooraf door het college aan de raad ter besluitvorming worden voorgelegd. Hiermee wordt dan toestemming gevraagd voor het realiseren van het beleid en voor besteding van het benodigde bedrag. Soms is een autorisatie vooraf niet mogelijk en wordt de raad achteraf geïnformeerd over de wijziging. Indien de raad ermee instemt wordt de besteding alsnog geautoriseerd en is deze daarmee rechtmatig. In de onderstaande tabel wordt de raad geïnformeerd over de nog niet geautoriseerde afwijkingen.

a. Prestatieafspraken woningcorporaties
Het budget voor de prestatieafspraken met de woningbouwcorporaties was bedoeld om vanuit de gemeente uitvoering te kunnen geven aan de gemaakte afspraken. Eind 2016 waren de prestatieafspraken nog niet afgerond. Pas als de afspraken definitief zijn kan bepaald worden of en in welke mate er budget nodig is voor de uitvoering van de afspraken.

b. Amendement Duurzaam
Bij de vaststelling door de raad van het programma Duurzaam 2016 tot 2020 is bij amendement besloten de resterende € 633.000 in te vullen uit de door het college ingezette herschikkingsopgave. De voordelen die deze € 633.000 compenseren doen zich voor op verschillende programma's.

c. Revolverend fonds
Met het raadsvoorstel Revolverend fonds maatschappelijk vastgoed is € 1.000.000 beschikbaar gesteld voor revolverende leningen. De toegezegde middelen zijn in 2016 nog niet naar dit fonds overgemaakt. Dit omdat de gemeente nog geen aanvragen voor een stimuleringslening maatschappelijk vastgoed heeft ontvangen. Verwacht wordt in 2017 wel aanvragen te ontvangen.

d. Vrijval resterende ISV-middelen
Aan ISV middelen hebben we in 2016 €3,4 miljoen laten vrijvallen. Dit is gedaan op basis van een raadsbesluit waarin is aangegeven dat dit deel de eigen gereserveerd middelen betrof. Van dit deel is zeker dat dit geen provinciale ISV subsidie betreft. Eind 2016 was nog €1,2 miljoen aan ISV middelen beschikbaar, van dit deel is niet met zekerheid vast te stellen of dit deel provinciale subsidie betreft (waar de afrekening van heeft plaatsgevonden) of eigen middelen. Om deze reden laten we nu ook het restant aan ISV middelen van in totaal €1,2 miljoen vrijvallen. In 2017 komen wij bestuurlijk terug met een alternatieve dekking voor de uitgaven die ten laste van deze €1,2 miljoen zijn voorzien in 2017 en een doorloop hebben naar 2018 en mogelijk 2019.

e. Zorg
De verantwoording over de geleverde zorg voor2016 bestaat uit verschillende onderdelen: participatie, maatschappelijke opvang, beschermd wonen, huishoudelijke hulp, zorgverlening via persoonsgebonden budget alsmede de nieuwe zorgtaken. In totaliteit wordt hier € 4.483.000 op overgehouden. Kortheidshalve verwijs ik u naar thema 2.1 voor de analyse van dit resultaat.

f. Versa, frictiekosten
In 2016 heeft de gemeente Versa € 530.000 betaald als tegemoetkoming in de (door een onafhankelijk accountant vastgestelde) frictiekosten van Versa. Door de lagere subsidie werd Versa onder andere geconfronteerd met gedwongen ontslagen, transitievergoedingen en andere afbouwkosten. Afgesproken is dat de gemeente een deel van de frictiekosten betaalt en hiermee het verleden afsluit. Versa betaalt de resterende frictiekosten en heeft als tegenprestatie haar bezwaren tegen het afbouwen van de subsidie ingetrokken. De afspraken zijn vastgelegd in een overeenkomst met Versa.

g. 2e Ontsluitingsweg Kerkelanden
Het overleg over het tracé van de aanleg van de 2^e ontsluitingsweg Kerkelanden heeft meer tijd gekost dan was voorzien. Met de uitvoering is eind van 2016 een begin gemaakt en zal in 2017 worden afgerond.

h. Gemeentelijk minimabeleid
De uitgaven minimabeleid liggen per saldo € 425.000 hoger dan begroot. Het saldo wordt bepaald door enerzijds een onderbesteding op de collectieve aanvullende ziektekosten verzekering en anderzijds een overbesteding op de overige minimaregelingen. Als reactie op de onderbestedingen van afgelopen jaren is de voorlichting en communicatie verder geïntensiveerd. Dit heeft er toe geleid dat er meer mensen beroep hebben gedaan op het minimabeleid.

i. Dividend Tomin
De Tomin heeft een niet begroot dividend van € 728.000 uitgekeerd.

j. Parkeermeterplaatsen
Het voordeel op de parkeermeterplaatsen is het resultaat van uitbreiding betaald parkeren gebied, extra koopzondagen en de mogelijkheid tot betalen per mobiele telefoon. Deze stijging werd in de loop van het jaar zichtbaar en is structureel verwerkt in de begroting 2017. Daarnaast is er een voordeel door een lager aantal schademeldingen en lagere kosten voor het legen van de parkeermeters.

k. Kostenplaatsen
Het nadelig saldo 2016 op de kostenplaatsen bedraagt € 3.119.000 (afwijking van 3,9% van het totaal van de kostenplaatsen) en wordt als volgt verklaard:

• Het grootste nadeel ontstaat door de op de kostenplaatsen verantwoordde inhuur derden. Voor een nadere analyse van de totale salarislasten verwijzen wij u naar de paragraaf bedrijfsvoering.
• In 2016 kon er € 628.000 meer worden toegerekend aan VAT-kosten (voorbereiding-administratie/toezicht) aan investeringen/projecten dan begroot, onder meer aan het project Marktterrein.
• De lasten Slank & Hoogwaardig bedroegen in 2016 € 384.000. Net als de voorgaande jaren was hiervoor in de begroting een budget van € 1 miljoen opgenomen.  Dit levert op de kostenplaats een voordeel op van € 616.000.
• Er zijn functies die moeilijk vervulbaar zijn en zelf nauwelijks te werven zijn. Daarom besteden we deze opdrachten uit aan bureaus met een netwerk die ons op relatief korte termijn in contact brengen met de mensen met de juiste expertise. Doordat we in 2016 vaker voor deze constructie hebben gekozen is het budget overschreden.
• In de berekening van de reservering van het vakantiegeld 2016 is in de begroting 2016 geen rekening gehouden met de werkgeverslasten. Dit leidt tot een incidenteel nadeel van € 350.000.
• De overige kleinere verschillen op de kostenplaatsen bedragen per saldo € 91.000 nadelig.

Bij deze overschrijding op de kostenplaatsen wordt het volgende opgemerkt: Evenals voorgaande jaren werd inhuur verantwoord op de kostenplaatsen, terwijl deze werden gedekt op de programma’s en projecten. De kosten van inhuur ten aanzien van projecten zijn ten onrechte verantwoord op de kostenplaatsen. Deze kosten diende verantwoord te worden op de projecten.

Het saldo inhuur wordt als volgt gedekt:

1. Statushouders                  €    800.000   Programma 3
2. Extra baten ESF/BBZ/Actieplan Jeugd Werkeloosheid   €    300.000   Programma 3
3. Sociaal Domein                  €    376.000   Programma 2/3
4. Buurten                  €    104.000   Programma 4
5. Cultuur                     €      21.000   Programma 1
6. Verkoop Vastgoed               €    111.000   Programma 5
7. Projecten                   €    315.000 Div programma

Totaal                     € 2.027.000

l. Afwaardering Stationsplein
Eind 2016 is het Stationsplein 25 verworven en is de Visie op het Stationsgebied vastgesteld door de raad. Met het vaststellen van de visie wordt duidelijk richting gegeven aan de veranderende bestemming van het huidige pand. Het BBV schrijft voor dat indien een veranderende bestemming leidt tot een lagere waarde (duurzame waardevermindering), het pand tegen de lagere waarde wordt gewaardeerd. De lasten die hier worden gepresenteerd betreft de afwaardering van het pand.

m. Teruggave BTW
Met betrekking tot de uitvoering van de participatie wet is bezwaar aangetekend tegen de BTW aangifte over de jaren 2014, 2015 en 2016. De belastingdienst heeft de bezwaren overgenomen met een eenmalige teruggave van € 428.000 tot gevolg. Daarnaast is er in verband met teruggaaf BTW een voordeel op het budget voor de subsidieverlening en teruggave van BTW op uitgaven van de Regio.

n. Aanvullende dekking kadernota
In de kadernota 2016 is dekking voor de nieuwe plannen gezocht door middel van herschikking van de bestaande budgetten. In totaal was geraamd dat de herschikking € 1.806.000 ruimte zou geven in de begroting. Hiervan is € 1.530.000 gerealiseerd. Een deel van de realisatie is in dit overzicht afzonderlijk opgenomen (deel meeropbrengst parkeren, dividend Tomin) of is als begrotingswijziging al aan de raad voorgelegd (vrijval reserve Slank en Hoogwaardig). Het resterende deel van de realisatie van de kadernota bedraagt € 480.000.

o. Afwijkingen reserves
Toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves zijn onderdeel van de exploitatie. De onttrekkingen en toevoegingen worden begroot, en verwerkt op basis van de daadwerkelijke lasten of baten in het jaar. In 2016 bedraagt het verschil tussen de begrote- en werkelijke mutaties in de reserves € 2.639.000. In hoofdstuk 5.2.1b wordt dit toegelicht.

p. Overige mee- en tegenvallers
Hierboven zijn de grootste verschillen in de rekening verklaard. Hierbij is een omvang aangehouden van grofweg € 400.000. Niettemin blijft er een grote restpost over, bestaande uit afwijkingen kleiner dan € 400.000. Een toelichting op alle afwijkingen groter dan € 50.000 is terug te vinden in de programmaverantwoording (hoofdstuk 2).

5.2.1.b Toevoegingen en onttrekkingen aan reserves

Zoals opgemerkt in de inleiding maken toevoegingen en onttrekkingen aan reserves onderdeel uit van de reguliere exploitatie. Het verloop hiervan in 2016 is weergegeven in de onderstaande tabel, waarbij toevoegingen aan reserves lasten zijn en onttrekkingen aan reserves baten.

Doorgaans zijn de gerealiseerde toevoegingen aan de reserves gelijk aan de begrote toevoegingen. In 2016 is er echter een kleine afwijking. Dit betreft een geringe afwijking in de toevoeging aan de reserve Zonnestraal van € 10.000 vanwege reeds gemaakte kosten.

In het algemeen geldt dat de gerealiseerde onttrekkingen aan een reserve ‘gelijk op lopen’ met de lasten van uitgevoerde werkzaamheden, maar nooit hoger mogen zijn dan de begrote onttrekking. Als de lasten lager zijn, ontstaan hiermee enerzijds voordelen in de programma’s en anderzijds een nadeel in de desbetreffende programma's omdat de onttrekkingen aan de reserves daarmee ook lager zullen zijn dan de raming. Concernbreed is dit dus budgettair neutraal. Per programma is dit inzichtelijk gemaakt in het Financiële overzicht per programma. Voor 2016 is dit voordeel op de programma’s ongeveer 2,6 miljoen.

De onttrekkingen en toevoegingen aan de reserves hebben  een incidenteel karakter, met uitzondering van de onttrekkingen aan de beklemde reserves. Deze reserves zijn dekking voor de (gedeeltelijke) afschrijving van in het verleden gedane investeringen. In 2016 betrof dit een bedrag van € 127.000.

a. Bestemmingsreserve Decentralisatie Sociaal domein
In de begroting is een onttrekking geraamd van € 1.809.000.

• Van het totaal is € 800.000 gereserveerd voor de zorgkosten ten aanzien van WMO en Jeugd. Deze zijn vooralsnog niet inzichtelijk en eventuele onttrekkingen zullen derhalve pas gedaan worden in de definitieve jaarrekening.
• Van het totaal is € 500.000 gereserveerd voor Multi Probleem Huishouden. In een beeldvormende sessie in november is de raad geïnformeerd over de vorderingen in de aanpak van Multi Probleem Huishouden. Per 31 december 2016 zijn de uitgaven € 280.000. Het restant van € 220.000 is derhalve niet onttrokken.
• Van het totaal is € 300.000 gereserveerd voor de dekking van  invoeringskosten die in 2016 zijn gemaakt. Het volledige bedrag van € 300.000 is derhalve onttrokken.
• Van het totaal is € 209.000 gereserveerd voor de dekking van kosten die voortkomen uit de uitgevoerde her-indicaties in 2016. Het volledige bedrag van € 209.000 is derhalve onttrokken.
• Van het totaal is € 50.000 gereserveerd voor de inzet van een visitatiecommissie om het functioneren van het Sociaal Plein te meten. Het bezoek van een visitatiecommissie is echter uitgesteld, omdat dit pas zinvol wordt geacht als de maatregelen uit het project WINST zijn doorgevoerd. De begrote € 50.000 zijn derhalve niet onttrokken uit de reserve

Resumerend is er derhalve € 739.000 onttrokken uit de reserve decentralisaties sociaal domein.

b. Frictiekosten Slank en hoogwaardig
De regulier geraamde onttrekking 2016 bedroeg € 1,4 miljoen. In 2016 is er € 784.000 onttrokken uit de reserve. Dit is € 616.000 minder dan in de begroting opgenomen. Dit komt omdat aan de ene kant medewerkers eerder uit dienst zijn gegaan dan de prognose en aan de andere kant dat medewerkers zijn herplaatst binnen de gemeente Hilversum.

c. Egalisatiereserve Afvalstoffen
Voor 2016 was een totale onttrekking begroot van € 1.006.000. De realisatie is € 715.000 en is daarmee € 291.000 minder dan begroot. Dit komt doordat er een hogere opbrengst afvalstoffenheffing is gerealiseerd, er minder is onttrokken ten behoeve van het project ondergrondse containers (het project Centrum is later gestart en het project Kerkelanden gaf een voordelige afrekening 2015) en de teruggave van het GAD lager uitviel dan begroot. Zie hiervoor ook de toelichting bij thema Groene Stad en het Investeringsprogramma.

d. Creatieve sector
In de begroting 2016 was een onttrekking geraamd van € 220.000. De werkelijke onttrekking is aanmerkelijk lager (€ 124.000) doordat de geplande plannen door Hilversum, in samenwerking met de partners in de stad, enigszins zijn vertraagd.

e. Werklocaties
In de raadsvergadering van 28 september 2016 is ingestemd met de aanleg van een 2^e ontsluitingsweg aan bedrijventerrein Kerkelanden. De uitvoeringskosten hiervan zijn geraamd op € 436.000 en worden gedekt door een onttrekking uit de reserve Werklocaties ad € 436.000. In 2016 zijn er echter nog geen kosten gemaakt. Een onttrekking blijft derhalve achterwege.

f. Overige verschillen in onttrekkingen
Naast bovengenoemde onttrekkingen is sprake van een aantal nog kleinere afwijkingen, waarbij de onttrekkingen lager waren dan de geraamde bedragen.